چای سیاه یکی از رایجترین و پر مصرف ترین نوع چای در دنیا است. چای سیاه ، سبز و سفید هر سه محصول گیاهی به نام کاملیا سینسیس (Camellia Sinesis) هستند که با روش های متفاوت تولید میشوند. در فرآیند تولید چای سیاه،سطح اکسیداسیون بالا است که باعث رنگ و طعم بی نظیر چای میشود و عموما به رنگ قهوهای تیره است. این چای به دلیل خاصیت ضد باکتریایی و آنتی اکسیدانی که دارد یکی از محبوبترین و شناخته شدهترین چایها است.
ترکیبات چای سیاه
چای سیاه حاوی ترکیبهای مقابل است: کافئین، آمینو اسید، کربوهیدراتها، پروتئینها، پتاسیم، مواد معدنی، منگنز، فلوراید، پلیفنولها. چای سیاه همچنین حاوی کاتچین (آنتی اکسیدانهای قوی موجود در چای است که با سلولهای سرطانی مقابله و از بیماری قلبی جلوگیری میکند)، تانن (ترکیبات شیمیایی طبیعی که قابض بودن چای سیاه و شراب قرمز را به آنها میدهد)، گوانین (یک ماده محرک طبیعی) و گزانتین (یک ماده محرک طبیعی دیگر، مشابه کافئین) است. آنتیاکسیدانهای موجود در چای سیاه، به از بین بردن رادیکالهای آزاد و کاهش آسیب سلولها در بدن کمک میکنند
بهترین زمان مصرف چای سیاه
نوشیدن چای ایرانی پس از فعالیتهای بدنی یا فکری موجب رفع خستگی و تسکین ناراحتیها میشود. همچنین میتوان از آن به عنوان نشاط آور بین وعدههای غذایی استفاده کرد.
نکته: نوشیدن یک فنجان چای، یک ساعت پس از خوردن غذاهای چرب و سنگین منجر به بهبود جریان خون در عروق معده و در نتیجه کمک به هضم غذاهای میشود و احساس راحتی را در معده پدید میآورد.
نکته: چای برای ایجاد آرامش، خستگی رفع سرماخوردگی ، استحکام دندان ها ، رفع بوی بد دهان ، شل کننده عضلات و ریلکس شدن ، کاهش کلسترول، جلوگیری از افزایش قند خون ، تنظیم ضربان و کارایی قلب ، کم کردن التهابات بدن ، هضم غذا ، افزایش سوخت و ساز بدن و … موثر است.
خواص چای سیاه برای لاغری
مطالعات نشان داده که چای سیاه در کاهش وزن ولاغری تاثیردارد چون مولکول های آن ازانواع دیگر آن بزرگتر است و زمان بیشتری را در روده کوچک میماند به همین دلیل فرایند هضم را طولانی تر میکند . این مولکول ها به افزایش باکتری های مفید در روده کوچک کمک میکند و بافت های چربی را از بین میبرند.
یکی دیگر از عواملی که مسئول بسیاری از مزایای سلامتی مرتبط با چای هستند گروهی از آنتیاکسیدانهای بر پایه گیاهی به نام فلاونوئیدها یا پلی فنل هاست. همه برگها چای حاوی گروهی از فلاوونوئیدها به نام کاتچین ها هستند. فلاوونوئیدهای اصلی در چای سبز کاتچین ها هستند.هربار که یک فنجان چای سیاه معمولی را مینوشیدید، ۳۰ تا ۸۰ میلیگرم کافئین دریافت خواهید کرد.کافئین لیپولیز را تسریع میکند – تخریب چربیهای ذخیره شده – و باعث تحریک چرخهای میشود که چربیها را متابولیزه میکند.کافئین ممکن است به کاهش وزن در مدت زمان طولانی کمک کند.
دیابت و چای سیاه
چای سیاه سرشار از آنتی اکسیدان است که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شود و در نتیجه برای مقابله با دیابت نیز مفید است و خواص آنتی اکسیدانی زیادی دارد. برخی انواع چای دارای خواص ضد التهاب، کاهنده قند خون و تنظیم حساسیت به انسولین هستند که آنها را به انتخابهایی عالی برای مدیریت دیابت تبدیل میکند.نوشیدن چای می تواند به کاهش خطر دیابت نوع دوم کمک کند.
فواید چای سیاه برای پوست
چای سیاه به دلیل دارا بودن انتی اکسیدان ها، پلی فنول ها، ویتامین های b2-e-c ومواد معدنی منیزیم و پتاسیم باعث کاهش رادیکال های ازادبدن شده که این امر باعث جلوگیری از پیری پوست و بروز چین و چروک میشود.
چای سیاه به دلیل خواص ضد باکتری و ضد التهابی طبیعی که دارد مصرف خوراکی و حتی مصرف موضعی آن به کاهش آکنه جوش ها و عفونت های پوستی کمک میکند
به دلیل وجود انتی اکسیدان ها توانایی محافظت از پوست در برابر اشعهuv نورخورشید را دارد و خطر آفتاب سوختگی را کاهش میدهد. یکی دیگر از فواید انتی اکسیدان بودن آن این است که به کمرنک شدن لک های پوستی و سم زدایی بدن کمک زیادی میکند.
نقش چای سیاه در بهداشت دهان
اگر شما هم از آن دسته از افرادی هستید که به سلامت بهداشت دهان و دندان خود اهمیت می دهید بهتر است از مصرف روزانه چای سیاه غافل نشویدمشخص شده است که پلی فنول ها به عنوان یکی از عناصر کلیدی تشکیل دهنده چای، مانع رشد باکتری ها در دهان می شوند.
همچنین تحقیقات نشان داده اند که عناصر سازنده چای به از بین بردن بوی دهان کمک می کنند به این طریق که از عملکرد آنزیم هایی که در تولید سولفید هیدروژن به عنوان کاتالیزور نقش دارند که باعث ایجاد بوی بد دهان می شوند، جلوگیری می کنند.
چای سیاه به دلیل خواص آنتی باکتریایی وآنتی اکسیدانی از عفونت های دهانی مثل گلو درد و پوسیدگی دندان جلوگیری می کند. محققان دریافته اند که پلی فنول ها به همراه عصاره چای سبز از رشد باکتری ها جلوگیری می کنند.
کاهش کلسترول از خواص چای سیاه
سبک زندگی و عادات غذایی می تواند میزان کلسترول بد را در خون افزایش دهد. کلسترول LDLیعنی کلسترول بد می تواند منجر به تجمع پلاک در دیواره شریانی شود در نتیجه جریان خون منجر به حمله قلبی، سکته و غیره می شود.
چای سیاه برای کاهش فشار خون
مصرف چای سیاه می تواند به کاهش فشار خون کمک کند. دانشمندان هلند، آلمان، بریتانیا، و ایتالیا آزمایشی انجام دادند که در آن یک گروه از مردم یک هفته چای سیاه نوشیدند و فشار آن ها بررسی شد. در پایان این آزمایش، تایید شد شرکت کنندگانی که چای سیاه مصرف می کنند فشار خون کمتری نسبت به گروه کنترل دارند.
چای سیاه برای جلوگیری از عفونت های پوستی
پوست بزرگ ترین عضو بدن است و به طور مداوم کار می کند، اما این پوست ظریف به مراقبت مناسب نیاز دارد. بیشتر عفونت های پوستی به خاطر مهاجرت میکروبی است. کاتچین و فلاوئونید موجود در چای می تواند به جلوگیری از عفونت های پوستی کمک کند. بنابراین، اگر مکررا از عفونت های پوستی، جدا از مصرف دارو رنج می برید، ممکن است برای تسریع روند التیام ، چای سیاه بنوشید.
بهبود سلامت قلب
قلب یکی از حیاتی ترین اندام ها است و با پمپاژ خون اکسیژن دار، اکسیژن را به اندام ها و سلول ها می رساند و به از بین بردن دی اکسید کربن از اندام ها و سلول ها کمک می کند. گرفتگی رگها بر اثر تجمع پلاکت در دیوارههای سرخرگ بهوجود میآید. این مسئله میتواند منجر به بیماریهای قلبی شود. شما میتوانید با نوشیدن چای سیاه از گرفتگی رگها پیشگیری کنید.
چای سیاه، حاوی گروه دیگری از آنتیاکسیدانها به نام فلاونوئیدها است که برای سلامت قلب مفید هستند.آنتیاکسیدانهای موجود در چای سیاه و چای سبز با رادیکالهای آزاد مبارزه میکنند، این رادیکالها باعث گرفتگی رگها و سکته قلبی میشوند
چای سیاه و تقویت سیستم ایمنی بدن
مصرف چای می تواند به از بین بردن میکروبها و باکتریهای مضر کمک کند و آسیب سلولها در بدن را کاهش دهد. چای حاوی آنتیژنی بنام آلکیلآمین (alkylamine) است که پاسخهای ایمنی بدن را در موارد مختلف تقویت میکند. علاوه بر این چای مادهای بهنام تانن دارد که برای مبارزه با انواع ویروسها به بدن کمک میکند،از این رو، ما را در برابر آنفولانزا و سایر ویروسهای معمول در زندگی روزمره محافظت میکند.
هضم غذا با مصرف چای سیاه
بدن سالم می تواند شما را از بیماری های مختلف محافظت کند. پلی فنول های چای به عنوان پری بیوتیک عمل می کنند که به سلامت روده خوب کمک می کند.چای سیاه یک ضد اسپاسم طبیعی است به معنی این است که انقباض و تکانهای ماهیچههای گوارشی شما را متوقف میکند و شما را از مشکلات گوارشی مثل تهوع، برگشت اسید و حتی برخی موارد “آی بی اس” خلاص میکند.
فعالیت ضد باکتریایی
باکتری ها می توانند باعث عفونت و همچنین می توانند منجر به مرگ شوند. آنتی اکسیدان ها و سایر مواد یافت شده در چای سیاه دارای خواص ضد باکتری هستند.
محتوای آنتیاکسیدانی چای سیاه نیز برای تقویت سیستم ایمنی بدن عالی است. آنتیاکسیدانها رادیکالهای آزاد را دفع میکنند که ممکن است در بدن جمع شوند و شما را نسبت به بیماریها حساستر کنند.همچنین میتوانید آنتیژنهای آلکیل آمین را در این نوع چای را پیدا کنید و آنها برای بهبود پاسخ ایمنی شما خوب هستند.
کاهش استرس
مطالعات نشان داده اسید آمینه، ال-تانین موجود در چای سیاه باعث کاهش استرس و تقویت آرامش اعصاب میشود. از طرفی مصرف منظم آن ترشح هورمون استرسزا کورتیزول را نیز کاهش میدهد. مصرف چای پس از تجربه استرس حاد، موجب آرامش اعصاب شده و در این صورت میتواند خطرابتلا به بیماریهای مزمن مانند انسداد عروق قلب را کاهش دهد.
چای سیاه به درمان اسهال
نوشیدن چای سیاه می تواند به درمان اسهال کمک کند.این چای سرشار از تاننها و سایر مواد شیمیایی است که تأثیر مثبت و آرام بخشی بر دستگاه گوارش بدن دارند.این خاصیت ضد التهابی چای برای درمان اختلالات گوارشی نیز مفید است.همچنین ترکیبات شیمیایی موجود در این نوع چای میتواند با علائم زخم معده مقابله کند.
کاهش رادیکال آزاد
وجود رادیکالهای آزاد نتیجهی عواملی مثل آلودگی، استعمال دخانیات و استرس است. این ترکیبات برای بدن سمی هستند. عملکرد اصلی آنتیاکسیدان های موجود در چای سیاه از بین بردن این رادیکالهاي مضر اسـت.
چای سیاه وبهبود آسم
آسم در اثر التهاب و تورم مسیر هوا یا لولههاي برونش ایجاد میشود کـه دم و بازدم را دشوار میکند. چینیها اعتقاد دارند نوشیدن چای سیاه و چای سبز می تواند برای تسکین آسم مفید باشد.
کمک به کاهش بروز سرطان
بیش از 100 نوع مختلف سرطان وجود دارد، که برخی از آنها قابل پیشگیری نیستند. با این وجود تیافلاوینهای چای سیاه ممکن است از تکثیر سلولهای سرطان جلوگیری کند.اگرچه چای سیاه را نباید یک درمان جایگزین برای سرطان در نظر گرفت، اما برخی تحقیقات پتانسیل آن را برای کاهش بقای سلولهای سرطانی نشان دادهاند.
اصول دم کردن صحیح چای طبیعی ایرانی
سعی کنید برای دم کردن چای از قوری چینی استفاده کنید.این به این معنا نیست که نمیتوانید ازقوری های شیشه ای و پلاستیکی استفاده کنید. هدف این است که همه ی عطر و طعم و رنگ چای طبیعی ایرانی در فنجان شما به بهترین شکل پدیدار شود.
در صورت امکان از چای سازها استفاده نکنید اگر به جای چای ساز از سماور و یا کتری های روی یااستیل استفاده کنید،آب جوشیده برای دم کشیدن چای ایرانی مرغوب تر خواهد شد.
آب کتری یا سماور باید زلال و جوش باشد. دمای آب برای درست کردن چای دستی بهتر است 80درجه سانتیگراد باشد. اگر دمای آب کم باشد، ممکن است چای سیاه دستی طعم و مزه ی مطلوبی پیدا نکند و اگر دمای آب بیش از حد بالا باشد، چای مزه ی تلخی پیدا می کند.برای تهیه یک فنجان چای دستی، یک قاشق غذاخوری چای خشک در قوری بریزید (بهتر است قبل از ریختن آب قوری را به مدت 2 دقیقه برروی سماور قرار دهید تا قوری و چای خشک گرم شود).توجه کنید به ازای چای خشکی که ریخته شده میزان اب باید به اندازه یک بند انگشت بالای چای خشک باشد
اجازه دهید چای به مدت 10الی 15 دقیقه برروی سماور بماند و سپس نوش جان کنید.
اگر قصد دارید مدت بیشتری از طعم چای دستی ایرانی لذت ببرید بهتر است قوری را از روی سماور برداشته و یک پارچه دم کنی روی آن قرار دهید تا گرم بماند.
روش نگهداری چای خشک
1- چای را در مکانی خشک نگهداری کنید، بنابراین یخچال به هیچ وجه محل مناسبی برای نگه داشتن چای خشک نخواهد بود.
2- مکان هایی که دور از نور و رطوبت هستند، مناسب ترین مکان برای نگهداری چای خشک محسوب می شوند.
3- باتوجه به اینکه چای شمال دارای عطر طبیعی می باشد بهتر است برای حفظ عطر چای ، آن را درون ظروف فلزی تیره که کمترین نور و رطوبت را به خود جذب می کنند و به وفور در بازار موجود می باشند قرار دهید.
4- اگر قرار است بسته چای را باز کنید و آن را داخل شیشه های روشن مخصوص نگهداری چای، قندوشکر کنار سماور بریزید، باید حداکثر به اندازه نیاز یک هفته خانواده تان باشد، زیرا قرارگرفتن چای خشک در معرض نور زیاد باعث کاهش کیفیت عطر و طعم آن می شود.
5- بعد از هر بار استفاده، حتما در ظرف چای خشک را محکم ببندید چون گرما و هوا هم از دیگر عوامل از بین برنده عطر و طعم و حتی رنگ چای هستند.
6- هرگز از پیمانه های خیس برای برداشتن چای خشک از ظرفش استفاده نکنید. این خیسی و رطوبت می تواند باعث ازبین رفتن طعم ،عطر و کپک زدن سطوح زیرین چای شود.